نقد اجتماعی تصوف ( با تأکید بر تحولات اجتماعی ایران در سده های پنجم و ششم هجری)

thesis
abstract

عرفان اسلامی، یکی از ثمرات تعالیم قرآن مجید است و تصوف اسلامی در بنیان خود، نهضتی علیه دنیاپرستی، جزم اندیشی و ظاهرگرایی است. تا پیش از قرن پنجم هجری، تصوف اسلامی رشد و گسترش بسیاری یافته بود؛ اما از این دوره به بعد، بویژه در عصر سلجوقیان، به طرز چشمگیری در میان توده ها و قشرهای مختلف جامعه اسلامی نفوذ یافت و مورد استقبال گسترده واقع شد. اما در این دوره، چه عواملی در گسترش تصوف اسلامی در میان توده های مردم نقش اساسی داشته است؟ مردمان هم عصر صوفیان، چه دیدگاهی نسبت به آنان داشته اند؟ و صوفیه تا چه حد به مسائل اجتماعی روزگارشان توجه داشته اند؟ تحقیق حاضر که با تأکید بر بعد اجتماعی تصوف و با روش « جامعه شناسی محتواهای ادبی» صورت پذیرفته، نشان می دهد عوامل بسیاری در گسترش عرفان و تصوف در سده های پنجم و ششم، نقش داشته که مهم ترین آن عبارتند از: احیای کلام اشعری؛ جنگ های بسیار و ناامنی و تضعیف روحیه ملی ایرانیان؛ نظام مند شدن تصوف؛ نزدیک شدن هر چه بیشتر طریقت و شریعت؛ مشروعیّت یافتن تصوف در میان دیگر فرق اسلامی؛ و حمایت خاص سلجوقیان از صوفیه. مشروعیت یافتن صوفیه هرگز بدان معنا نیست که آنان با مخالفت مواجه نمی شدند. صوفیه از دیرباز با مخافت های بسیار رو به رو بوده اند؛ بسیاری- همچون اغلب فقها و متشرعه- ، به شدت با تصوف مخالفت ورزیده اند؛ اما مهم ترین منتقدان صوفیه، از میان خود آنان برخاسته اند. آنان با بیان انحرافات و کاستی های تصوف عصر خود، همواره در پی حفظ اصالت تصوف و نگهداری آن از آفت بدعت ها و کژی ها بوده اند. مشایخ بزرگ صوفیه که رفته رفته صاحب پایگاه اجتماعی مهمی شده بودند، کوشیدند تا حد ممکن از تعصبات فرقه ای و مذهبی، و همچنین ظلم و ستم سلاطین و امرا و ایادی شان بر مردم فرودست بکاهند.

First 15 pages

Signup for downloading 15 first pages

Already have an account?login

similar resources

نقد ادبی در سده ششم هجری

نقد ادبی اصلی‌ترین شاخه ادبیات است که هر روز تنوع، گستره، و ژرفای نو می‌یابد، و شیوه‌ها و شگردهایی تازه عرضه می‌دارد.اما این شیوه‌ها و شاخه‌ها، سراسر ابداعی و نوپدید نیست، بلکه بسیاری از مباحث یا قواعد آن ریشه در آراء و نظریه‌های ادبی گذشتگان دارد و امروز بازخوانی و تفسیر می‌شود.از این باب مراجعه به آراء و سنت‌های ادبی گذشته یک رسم شایع در کار نقادی است....در ایران نیز با آنکه گذشته ادبی آن در ...

full text

نقد ادبی در سده ششم هجری

نقد ادبی اصلی ترین شاخه ادبیات است که هر روز تنوع، گستره، و ژرفای نو می یابد، و شیوه ها و شگردهایی تازه عرضه می دارد.اما این شیوه ها و شاخه ها، سراسر ابداعی و نوپدید نیست، بلکه بسیاری از مباحث یا قواعد آن ریشه در آراء و نظریه های ادبی گذشتگان دارد و امروز بازخوانی و تفسیر می شود.از این باب مراجعه به آراء و سنت های ادبی گذشته یک رسم شایع در کار نقادی است....در ایران نیز با آنکه گذشته ادبی آن در ...

full text

علل و انگیزه‌های مشارکت اجتماعی صوفیان بر اساس متون نثر عرفانی فارسی سده پنجم و ششم

عرفان اسلامی از آغاز پیدایش متکی بر زهد و کناره­گیری از دنیا و اهل آن بوده است و در این باره، سخنان فراوانی از مشایخ این طریقه در دست است. دنیاگریزی و کناره­گیری از مردمان، از باور­های رایج درباره این مکتب معرفتی است که بر مبنای عملکردها و ادعاهای پیروان آن شکل گرفته است. حال آن که با بررسی متون برجسته عرفانی و دقت و تأمل در زند­گی بزرگان عرفان، شواهد فراوانی در نقض این باور به چشم می­خورد. شوا...

full text

مطالعه پوشاک زنان ایران در سده ششم هجری و تأثیر آن بر جایگاه اجتماعی زنان بر اساس نگاره‌های سفال مینایی

هدف از تحقیق حاضر بررسی چگونگی نوع پوشاک متداول زنان ایران در سده ششم هجری و تأثیر آن بر جایگاه اجتماعی زنان آن دوره بر اساس نگاره‌های سفال مینایی می‌باشد. جامعه تحقیق حاضر نقوش زنان بر سفالینه‌های مینایی است که با تکیه بر مستندات عینی از پوشش زنان مورد بررسی قرار گرفت. روش تحقیق این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعات با کمک منابع کتابخانه‌ای و مطالعه میدانی به‌صورت بازدید از نقوش س...

full text

پانزده مدرسۀ ناشناخته درخراسان (سده های چهارم تا ششم هجری)

ضرورت فراگیری اسلام توسّط تازه مسلمانان ایرانی منجر به پیدایش نهادهاییآموزشی مانند مسجد، کُتّاب و مدرسه گردید. نخستین مدارس شناخته شده درشهرهای خراسان و ماوراءالنهر که در فاصلۀ سده های چهارم تا ششم هجری پیوستگی« مدرسه » فرهنگی غیر قابل انکاری با هم داشتند، پدید آمدند. با توجّه به اهمیّتبه عنوان کانون آموزش عالی در تمدن اسلامی، تحقیقات متعدّدی پیرامون آن صورتگرفته است. گرچه در این آثار بسیاری از مدارس...

full text

مقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure

کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023